Pod naslovom ,,Beskrajni plavi krug” održan književni program povodom 120 godina od rođenja Miloša Crnjanskog

Prošlog četvrtka u Narodnoj biblioteci u Jagodini održan je književni program pod naslovom ,,Beskrajni plavi krug” povodom 120 godina od rođenja jednog od najvećih srpskih pisaca – Miloša Crnjanskog.

Sve prisutne, koji su ispunili salu Biblioteke do poslednjeg mesta – pa se čak i stajalo, pozdravila je Snežana Vulić, urednik književnog i umetničkog programa Narodne biblioteke Jagodine, a potom su govorili dr Zvonimir Kostić, književnik i dramaturg i Ninoslav Stanojlović, profesor istorije, dok je stihove Crnjanskog, kao i prozne odlomke iz njegovih dela, veoma markantno govorio Aleksandar Antić, jedan od najboljih glumaca Gradskog pozorišta Jagodine a za ovu priliku bio je upriličen i video – bim na kome su se mogle videti fotografije Crnjanskog iz raznih perioda i njegove knjige, a čak je emitovan i njegov glas, odnosno snimak kako recituje svoje stihove.

Dr Zvonimir Kostić (koji je, inače, i lično poznavao „velikog maga reči”) govorio je gotovo spontano, zanimljivo, pomalo intrigantno, ali svakako argumentovano i analitično. Podsetio je na osnovne bio – bibliofilske podatke jednog od najvećih pisaca na srpskom jeziku svih vremena.

Rođen je 1893. godine u rumunskom Banatu u državi Austrougarskoj, a Veliki (Prvi svetski) rat u velikoj meri mu je odredio život jer je on, srpski nacionalista, bio mobilisan od strane Austrougarske države da se bori protiv braće na ruskom frontu. To je ostavilo velike posledice na ovog izuzetno darovitog čoveka i mnogo tih posledica, zapažanja, senzacija i opservacija, nalazimo kasnije u njegovim delima. Po završetku rata prvo je objavio romantičnu komediju ,,Maska”, pa pesme ,,Lirika Itake”, onda ,,Priče o muškom” pa roman ,,Dnevnik o Čarnojeviću”, kasnije prvi deo ,,Seoba” itd. Radio je kao profesor istorije i gimnastike, potom kao novinar, živeo pomalo čudno i važio za egocentrika i izuzetno osećajnog i nadasve darovitog čoveka – istakao je dr Zvonimir Kostić. Drugi svetski rat i poratne godine zbog poznatih političkih razloga proveo je u Londonu gde je radio kao obućar. Znajući da je to jedan od najvećih naših živih pisaca, vlasti su još tada pokušavale da ga vrate u Beograd i u tome su najzad i uspele 1964. godine. Po povratku veliki pisac objavio je drugi deo ,,Seoba”, ,,Roman o Londonu”, ,,Embahade”, ,,Lament nad Beogradom” i knjige eseja i umro 1977. godine. Dr Kostić je potom i stručno analizirao pesnika ,,Sumatre” i ,,Stražilova” čime je zaokružio svoje raskošno izlaganje o ,,Velikom magu reči”.

Ninoslav Stanojlović govorio je o vezama između slavnog pisca i Jagodinca Dragoljuba Dragana R. Aćimovića (1914. – 1986) i dobar deo svog izlaganja posvetio biografiji talentovanog jagodinskog pisca, novinara, filmskog kritičara i izdavača, koji je još u jagodinskoj gimnaziji pokretao, sa trojicom kolega, književni list ,,Bratstvo” a pre Drugog svetskog rata objavio knjigu filmskih kritika ,,Za sedmu umetnost” i jednu zbirku pesama pod pseudonimom. Zbog političkih prilika i on se kao emigrant obreo u Parizu i 1952. godine počeo prepisku sa Crnjanskim, naredne godine i susreo se sa njim i u Parizu mu štampao knjigu ,,Odabrani stihovi”, a potom se odselio u Johanesburg i formirao sopstvenu izdavačku kuću u kojoj je objavio desetak plaketa poezije i nekoliko knjiga priča i eseja, od kojih i jednu svoju.

Godine 1961. bio je sa suprugom u Londonu u poseti kod Crnjanskog i njegove supruge, i već naredne godine ,,Lament nad Beogradom” objavljen je na srpskom jeziku u Johanesburgu. Na osnovu tih susreta Aćimović je napisao i stotinak stranica memoarske proze i tako je nastala knjiga ,,Sa Crnjanskim u Londonu” koja je objavljena dve godine posle smrti velikog pisca, što je bio i jedini njegov uslov. Memoarska proza ,,Sa Crnjanskim u Londonu” pojavila se,dakle, prvi put u Minhenu 1979. godine kao separat jednog srpskog emigrantskog časopisa, a kasnije je, naravno, doživela više izdanja.

TUĐINA
– ,,Sa Crnjanskim u Londonu” je potresno svedočanstvo o životu pisca ,,Seoba” u tuđini i knjiga bezuslovne ljubavi prema poeziji i velikom Pesniku … Knjiga o prijateljstvu dva politička emigranta, ali prevashodno pesnika … –
(Milovan Danojlić iz knjige ,,Sa Crnjanskim u Londonu”)

Ovo uspešno književno veče zajednički su organizovali Narodna biblioteka, Kulturni centar i Gimnazija iz Jagodine i tako na više nego na dostojan način obeležili jubilej jednog od najznačajnijih pisaca na srpskom jeziku.

B. Džaković